İskele Denetimi ve Periyodik Kontroller: Kim Yapar, Neden Yapılır? Güvenli Bir Şantiyenin Teminatı
İnşaat sektöründe ve yüksekte çalışma gerektiren her alanda iskeleler, projenin vazgeçilmez bir parçasıdır. Ancak iskelenin güvenliği sadece doğru kurulumla sınırlı değildir. Kullanım süresi boyunca düzenli olarak yapılan iskele denetimi ve periyodik kontroller, olası riskleri önceden tespit etmek, kazaları engellemek ve yasal mevzuata uyumu sağlamak için hayati öneme sahiptir. Bu kontroller, insan hayatını korumanın en temel güvencesidir.
Peki, iskele denetimi neden bu kadar önemlidir, kimler tarafından yapılır ve neleri kapsar?
İskele Denetimi ve Periyodik Kontrol Nedir?
İskele denetimi ve periyodik kontrol, bir iskelenin kurulumundan sökümüne kadar geçen süreçte, mevcut güvenlik standartlarına, projesine ve yasal düzenlemelere uygunluğunu, yapısal bütünlüğünü, herhangi bir hasar veya eksiklik bulunup bulunmadığını teyit etmek amacıyla yapılan sistematik incelemelerdir. Bu kontrollerin temel amacı, güvenli olmayan durumları tespit ederek potansiyel kazaları engellemektir.
İskele Denetimi Neden Bu Kadar Önemlidir? (Neden Yapılır?)
- Can Güvenliği: En temel ve en önemli nedendir. İskele kazaları, yüksekten düşme, malzeme düşmesi veya iskelenin çökmesi gibi ölümcül sonuçlar doğurabilir. Düzenli denetimler, bu tür riskleri önceden belirleyerek insan hayatını korur.
- Yasal Yükümlülükler ve Cezai Sorumluluk: Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Kanunu, Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği ile İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği gibi mevzuatlar, iskelelerin periyodik kontrolünü zorunlu kılar. Bu kontrollerin yapılmaması durumunda şirketler idari para cezalarıyla karşılaşabilir, iş durdurulabilir ve kaza durumunda ağır cezai yaptırımlar (hapis cezası dahil) söz konusu olabilir.
- Proje Verimliliği ve Süreklilik: Olası arızaların veya güvenlik açıklarının erken tespiti ve giderilmesi, büyük iş kazalarının ve buna bağlı olarak projenin duraksamasının önüne geçer. Güvenli bir iskelede çalışanlar daha verimli ve motive çalışır.
- Ekipman Ömrü ve Bakım: Düzenli denetimler, iskele ekipmanının yıpranma, korozyon veya hasar durumunu takip etmeyi sağlar. Böylece gerekli bakım ve onarımlar zamanında yapılır, ekipmanın kullanım ömrü uzar ve yatırım maliyetleri düşer.
- Sigorta Kapsamı: Bir kaza durumunda, sigorta şirketleri genellikle periyodik kontrollerin düzenli yapılıp yapılmadığını sorgular. Eğer kontroller ihmal edilmişse, şirket sigorta kapsamı dışına çıkabilir ve tüm maliyeti kendisi karşılamak zorunda kalabilir.
İskele Denetimlerini Kim Yapar? (Yetkin Kişiler)
İskele denetimleri, farklı aşamalarda, farklı yetkinliklere sahip kişiler tarafından yapılmalıdır:
- İlk Kurulum ve Büyük Değişiklik Sonrası Denetim (Yetkili Teknik Eleman):
- Kim Yapar: “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği”ne göre, iskeleler kurulduktan sonra veya önemli bir değişikliğe uğradığında, makine mühendisleri, inşaat mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler, makine veya inşaat teknikerleri ya da yüksek teknikerler tarafından denetlenmelidir. Bu kişiler, ilgili meslek odalarına kayıtlı veya akredite kuruluşlarda çalışmalıdır.
- Ne Zaman Yapar:
- İskele ilk defa kurulduğunda.
- İskelenin yeri değiştirildiğinde.
- İskelenin üzerinde önemli bir değişiklik (yükseklik artışı, farklı bir bağlantı tipi eklenmesi vb.) yapıldığında.
- Şiddetli fırtına, deprem gibi iskelenin sağlamlığını etkileyebilecek olumsuz hava veya çevre koşulları sonrası.
- Herhangi bir onarım veya güçlendirme yapıldıktan sonra.
- Nasıl Yapar: Detaylı bir kontrol listesiyle, iskelenin projesine ve tüm güvenlik standartlarına (bağlantı noktaları, ankrajlar, platformlar, korkuluklar vb.) uygunluğu kontrol edilir. Denetim sonucunda “kullanıma uygunluk raporu” düzenlenir. Bu rapor olmadan iskele kesinlikle kullanıma açılamaz.
- Rutin Kontroller (Yetkili Firma Personeli / Saha Sorumlusu):
- Kim Yapar: İskele kiralama firmasının yetkili ve eğitimli personeli (eğer hizmeti veriyorsa), şantiyedeki sorumlu İSG uzmanı, inşaat mühendisi, formen veya bu konuda yetkilendirilmiş diğer teknik personel. Bu kişiler, iskelenin günlük kullanım güvenliğini takip eder.
- Ne Zaman Yapar:
- Her vardiya başlangıcında veya iskeleyi kullanmadan önce (günlük görsel kontrol).
- Herhangi bir olumsuz hava koşulu değişikliği (şiddetli rüzgar, fırtına, yoğun kar/yağmur) sonrası.
- İskelede herhangi bir hasar, eksiklik veya anormal durum fark edildiğinde.
- Haftalık düzenli olarak (İSG mevzuatı bunu da zorunlu kılar).
- Nasıl Yapar: Daha çok görsel kontrol ve temel işlevsellik kontrolü yapılır. İskelenin genel durumunu, bağlantıların sıkılığını, korkulukların yerinde olup olmadığını, platformlarda hasar olup olmadığını kontrol eder. Bu kontrollerin sonuçları bir “iskele kontrol kartı” veya şantiye kayıt defterine işlenir.
Denetim Süreci ve Temel Kontrol Noktaları
Denetimler sırasında aşağıdaki temel noktalara özellikle dikkat edilir:
- İskelenin genel stabilitesi ve terazide olması.
- Taban plakalarının ve iskele zemininin durumu.
- Dikey dikmelerin, yatay ve çapraz bağlantıların eksiksiz, sağlam ve doğru takılmış olması.
- Ankraj noktalarının sayısı, yerleşimi ve sağlamlığı.
- Çalışma platformlarının eksiksizliği, sabitliği, hasarsız olması ve boşluk bırakmaması.
- Korkuluklar, ara korkuluklar ve tekmeliklerin (eteklikler) tam ve doğru konumlandırılmış olması.
- İskele erişim merdivenleri veya geçiş rampalarının güvenliği.
- Güvenlik ağları ve düşme koruma sistemlerinin durumu.
- İskele üzerindeki yükün izin verilen taşıma kapasitesi içinde olup olmadığı.
- İskelede herhangi bir paslanma, kırılma, eğilme gibi hasar veya eksik parça bulunmaması.
- Gerekli uyarı ve bilgilendirme levhalarının görünürlüğü ve doğru yerleşimi.
Sonuç
İskele denetimi ve periyodik kontroller, tek seferlik bir işlem değil, tüm proje boyunca sürekli devam etmesi gereken bir güvenlik sürecidir. Bu kontroller, insan hayatını korumak, yasal sorumlulukları yerine getirmek ve projenin sorunsuz ilerlemesini sağlamak için olmazsa olmazdır. Güvenli bir şantiye ortamı yaratmak, hem işverenin hem de çalışanların ortak sorumluluğundadır.
iskelekirala.net olarak, kiraladığımız tüm iskele sistemlerinin en güncel güvenlik standartlarına uygun olmasının yanı sıra, talep üzerine periyodik kontrol ve denetim hizmetleriyle de projelerinizin güvenliğine destek oluyoruz. İskelelerinizin her zaman güvenli ve yasalara uygun olduğundan emin olmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.