İskelede Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD): Hayati Ekipmanlar ve Güvenliğin Temel Taşı
İskeleler, yüksekte çalışma gerektiren projelerde çalışanlara güvenli bir platform sunar. Ancak iskele sistemi ne kadar sağlam ve standartlara uygun kurulmuş olursa olsun, çalışanların bireysel güvenliğini tamamlayan ve son savunma hattı olan bir unsur vardır: Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD). KKD’ler, olası bir kaza anında yaralanmaların şiddetini azaltmak veya tamamen engellemek için tasarlanmış hayati ekipmanlardır. İskele üzerindeki her çalışanın, doğru KKD’yi doğru şekilde kullanması, sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda kendi hayatına ve iş arkadaşlarına karşı sorumluluğudur.
KKD Nedir ve İskele Çalışmalarında Neden Hayati Öneme Sahiptir?
KKD (Kişisel Koruyucu Donanım), bir çalışanın sağlığını ve güvenliğini tehdit eden bir veya birden fazla riske karşı korunmak amacıyla tasarlanmış, çalışan tarafından giyilen, tutulan veya kullanılan her türlü cihaz, alet veya malzemedir.
İskele çalışmalarında KKD’nin önemi:
- Son Savunma Hattı: Tüm mühendislik önlemleri (güvenli iskele kurulumu, korkuluklar vb.) alınsa bile, beklenmedik durumlar veya insan hataları meydana gelebilir. KKD’ler, bu gibi anlarda çalışanın doğrudan riskle temasını engelleyerek hayati bir koruma sağlar.
- Yüksekten Düşme Riski: İskeleler yüksekte konumlandığı için, yüksekten düşme riski her zaman mevcuttur. Emniyet kemerleri gibi KKD’ler, bu riskin ölümcül sonuçlarını engellemede anahtar rol oynar.
- Düşen Cisimler: İskele üzerinde veya çevresinde çalışanlardan düşebilecek aletler veya malzemeler, başa veya ayağa ciddi zarar verebilir. Baret ve güvenlik ayakkabıları bu tür risklere karşı koruma sağlar.
- Çevresel Tehlikeler: Gürültü, toz, kimyasal sıçramalar, keskin kenarlar gibi diğer çevresel tehlikelere karşı da KKD’ler koruma sağlar.
- Yasal Zorunluluk: İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler (özellikle Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği), iskele çalışmalarında belirli KKD’lerin kullanılmasını zorunlu kılar. Bu kurallara uymamak, hem yasal yaptırımlara hem de ciddi kaza risklerine yol açar.
İskelede Kullanılması Gereken Hayati KKD’ler
İskele üzerinde veya çevresinde çalışan her bireyin, yapacağı işin risklerine uygun olarak aşağıdaki KKD’leri kullanması zorunludur:
- Baret (Güvenlik Kaskı):
- Neden Önemli: Baş bölgesini yukarıdan düşebilecek alet, malzeme parçaları veya yüksekte başın çarpma riskine karşı korur.
- Özellikleri: Darbeye ve delinmeye dayanıklı olmalı, çene kayışı bulunmalı ve ulusal/uluslararası standartlara (örn. TS EN 397) uygun olmalıdır.
- Emniyet Kemeri ve Düşüş Durdurucu Sistemler (Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri):
- Neden Önemli: İskele çalışmalarının en hayati KKD’sidir. Yüksekten düşme riskine karşı en etkili korumayı sağlar. Bir düşüş anında vücuda gelen şoku dağıtarak yaralanmaları minimize eder.
- Özellikleri: Mutlaka tam vücut (paraşüt tipi) olmalı ve ilgili standartlara (örn. TS EN 361) uygunluk belgesi bulunmalıdır.
- Yaşam Hattına Bağlantı: Emniyet kemeri, bir lanyard (bağlantı halatı) veya geri sarımlı düşüş durdurucu ile iskelenin sağlam bir noktasına veya kurulu bir yaşam hattına (dikey veya yatay güvenlik halatı) bağlı olmalıdır. Bu bağlantı, her zaman düşme yüksekliğini minimumda tutacak şekilde yapılmalıdır.
- İş Ayakkabıları (Güvenlik Ayakkabısı):
- Neden Önemli: Ayakları düşen cisimlerden, sıkışmalardan, sivri cisim batmalarından (çivi, metal parçaları) ve kaymalardan korur.
- Özellikleri: Çelik burunlu (veya kompozit burunlu), kaymaz ve yağa dayanıklı tabanlı, tercihen delinmeye dirençli (çelik ara taban) olmalı ve standartlara (örn. TS EN ISO 20345) uygunluk belgesi bulunmalıdır.
- İş Eldivenleri:
- Neden Önemli: Elleri kesiklerden, delinmelerden, sıyrıklardan, kimyasal temastan ve aşırı sıcak/soğuktan korur. İskele parçalarını tutarken veya alet kullanırken daha iyi kavrama sağlar.
- Özellikleri: Yapılan işin riskine uygun (kesilmeye dirençli, genel amaçlı, kimyasal dirençli vb.) seçilmeli ve standartlara (örn. TS EN 420, TS EN 388) uygun olmalıdır.
- Yüksek Görünürlüklü Giysiler (Reflektörlü Yelek/Ceket):
- Neden Önemli: Özellikle düşük ışık koşullarında (şafak, alacakaranlık, gece), yoğun şantiyelerde veya araç trafiğinin olduğu alanlarda çalışanların görünürlüğünü artırarak çarpma ve kaza riskini önemli ölçüde azaltır.
- Özellikleri: Floresan renkte (sarı, turuncu) ve gece görünürlüğü sağlayan reflektör şeritli olmalı, standartlara (örn. TS EN ISO 20471) uygun olmalıdır.
- Göz Koruyucular (Güvenlik Gözlüğü/Siperliği):
- Neden Önemli: Gözleri toz, çapak, sıçrayan parçacıklar, kimyasallar veya parlak ışıktan (kaynak işleri gibi) korur.
- Özellikleri: Çizilmeye, buğulanmaya karşı dayanıklı olmalı, yüzü tam kaplamalı ve standartlara (örn. TS EN 166) uygun olmalıdır.
- İş Elbiseleri (Koruyucu Tulum/Pantolon/Ceket):
- Neden Önemli: Vücudu genel kir, aşınma, kesiklere ve hafif darbelere karşı korur. Çalışanın hareket kabiliyetini kısıtlamamalı ve mevsime uygun olmalıdır.
- Özellikleri: Dayanıklı kumaştan yapılmış, cepleri kullanışlı ve güvenli olmalıdır.
- Kulak Koruyucular (Kulak Tıkacı/Manşonu):
- Neden Önemli: Gürültülü ortamlarda (örneğin iskele kurulumu sırasındaki darbe sesleri, yakınlardaki makineler, kırma/delme işlemleri) çalışanların işitme kaybı riskini önler.
- Özellikleri: Ortam gürültü seviyesine uygun gürültü azaltma derecesine (SNR değeri) sahip olmalı ve standartlara (örn. TS EN 352) uygun olmalıdır.
KKD Kullanımında Mutlaka Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Eğitim: Her çalışana, kullanacağı KKD’nin doğru kullanımı, takılması, çıkarılması, bakımı ve depolanması hakkında detaylı ve uygulamalı eğitim verilmelidir.
- Kullanım Zorunluluğu: KKD kullanımı, işveren tarafından zorunlu kılınmalı ve sürekli denetlenmelidir. Çalışanlar ise kendilerine verilen KKD’leri eksiksiz ve doğru şekilde kullanmakla yükümlüdür.
- Uygunluk ve Bakım: KKD’ler kişiye özel ve bedenine uygun olmalıdır. Düzenli olarak kontrol edilmeli, yıpranmış, hasarlı veya süresi dolmuş olanlar derhal kullanımdan çıkarılıp yenisiyle değiştirilmelidir. Temizlik ve bakımı üretici talimatlarına göre yapılmalıdır.
- Depolama: KKD’ler, üretici talimatlarına uygun olarak temiz, kuru ve doğrudan güneş ışığı, aşırı sıcaklık veya kimyasallardan uzak ortamlarda depolanmalıdır.
Sonuç
İskelede kişisel koruyucu donanımlar, çalışanların güvenliği için vazgeçilmezdir. Ancak unutulmamalıdır ki KKD’ler, tek başına yeterli değildir; doğru iskele kurulumu, düzenli denetimler, güvenli çalışma prosedürleri ve kapsamlı eğitimlerle bir bütün olarak ele alınmalıdır. Güvenlik, bir kültür meselesidir ve her bireyin sorumluluğundadır.
iskelekirala.net olarak, kiraladığımız iskelelerin güvenliğinin yanı sıra, çalışanların KKD kullanımı konusundaki bilincinin ve sorumluluğunun da önemini vurguluyoruz. Güvenli bir çalışma ortamı için doğru iskele ve doğru güvenlik ekipmanları bir araya gelmelidir.